Başlık 2: Biraz da Ali Kuşcu (Türk Astronomi ve Matematikçisi)
Ali Kuşçu 1403 yılında Semerkant’ta doğar Asıl adı Alâeddin Ali, babasının adı Muhammed, Babası, Uluğ Bey’in doğancıbaşısı olduğu için “kuşçu” lakabıyla anılır. Büyük bir âlim olan ve âlimleri koruyan Uluğ Bey, Ali Kuşçu’ya Bursalı olan Kadızâde-i Rûmî’ den ders aldırır.
Rivayete göre, bir türlü ilme doymayan Ali Kuşçu, Uluğ Bey ve Kadızâde’den izin alamama endişesiyle gizlice Kirman’a gider. Orada birçok kitabın yanı sıra Nasîrüddîn-i Tûsî’nin Tecrîdü’l-iʿtiḳād adlı eseriyle şerhini de okuma fırsatı bulur ve daha sonra Tûsî’nin eserini Şerḥu’t-Tecrîd adıyla şerhederek Ebû Saîd Han’a takdim eder. Tekrar Uluğ Bey’in yanına döndüğünde ona Kirman’da kaleme aldığı Ḥallü eşkâli’l-ḳamer adlı risâlesini sunarak takdirini kazanır. Bundan sonra ilmini ilerletmek üzere Uluğ Bey tarafından Çin’e gönderilir ve dönüşünde dünyanın yüzölçümünü, ayrıca meridyeni hesap eder.
Uluğ Bey’in öldürülmesinden (1449) sonra koruyucusuz kalan Ali Kuşçu, Timurlular’ın sarayından ayrılarak hac maksadıyla Mekke’ye giderken Tebriz’e uğrar. Burada Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan’dan büyük ilgi görür ve elçilik göreviyle Fâtih Sultan Mehmet katına gönderilir. İlmine hayran olan Fâtih’in ısrarı üzerine elçilik görevini tamamladıktan sonra İstanbul’a döner ve yol boyunca büyük törenlerle, armağanlarla karşılanır. Fâtih 1473’te Uzun Hasan üzerine yaptığı sefere birlikte götürdüğü Ali Kuşçu’yu dönüşte Ayasofya Medresesi’ne müderris tayin eder. Bu tayin İstanbul’da astronomi ve matematik alanındaki çalışmalara canlılık getirir, hatta Ali Kuşçu’nun derslerine ilim adamları ’da katılırdı.
Ali Kuşçu Fâtih zamanında Molla Hüsrev’le birlikte Samaniye medreselerinin programını düzenlemeye memur edilir. İstanbul’un boylamını, eskiden belirlenmiş olan 60 derecelik değeri düzeltip 59 derece, enlemini de 41 derece 14 dakika olarak tespit eder. Fâtih Camii’nde de bir güneş saati vardır. Ali Kuşçu 15 Aralık 1474 İstanbul’da vefat eder ve Eyüp Sultan Türbesi civarına defnedilir.[1]
Ali Kuşçu’nun Güzel Sözü
-Eğer evren dönmüyorsa, ben ölüyüm demektir.
A. Bahattin YETİŞ
[1].Cengiz AYDIN.https://islamansiklopedisi.org.tr/ali-kuscu